به نقل از «مهر»

اگر اوکراین میراث هسته‌ای شوروی را نگه می‌داشت، چه می‌شد؟

تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۷۸۰۹۱

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اندیشکده ریسپانسیبل استیت‌کرافت (Quincy Institute for Responsible Statecraft)، خلع سلاح هسته‌ای بلاروس، قزاقستان و اوکراین از داستان‌های بزرگ و موفق پایان جنگ سرد بود و علاوه بر این، از برجسته‌ترین پیروزی‌های جنبش منع گسترش محسوب می‌شود.

زمانی که شوروی سابق فروپاشید، این کشورهای تازه استقلال‌یافته باید مشکل میراث هسته‌ای که شوروی در قلمروشان به جا گذاشته بود را مدیریت می‌کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خلع سلاح آنها با جایگاه‌شان به عنوان کشور مستقل ارتباطی تنگاتنگ داشت؛ کشورهایی مستقل که به‌دنبال ادغام با بقیه جهان بوده و به آن نیاز داشتند.

تعهد و پایبندی به خلع سلاح این سه کشور، معاهده اصلی کاهش تسلیحات راهبردی موسوم به «استارت» را نجات داد و باعث شد تا اصول معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای پابرجا بماند. خلع سلاح نهایی آنها، یکی از دستاوردهای عصر پساجنگ سرد است که به نظر می‌رسد کمتر به آن پرداخته شده است.

گرچه هر سه کشور همیشه مدعی بودند که برای خلاص شدن از میراث هسته‌ای به‌جا مانده از شوروی، تمایل دارند اما مسیری که آنها در خلع سلاح پیمودند، به نوعی متقاوت بود؛ تفاوتی که از حیث مفاد و زمان‌بندی خارج کردن این تسلیحات از قلمروشان درخور توجه است. این موضوع درباره اوکراین، از دو کشور دیگر پیچیده‌تر بود و باتوجه به جنگ جاری در اوکراین، امروزه نیز در مباحث مرتبط با خلع سلاح و منع گسترش، قابل توجه و حائز اهمیت است.

کتاب ماریانا بوجرین به نام «به ارث بردن بمب: فروپاشی شوروی و خلع سلاح هسته‌ای اوکراین»، از جزئیات چشمگیر چگونگی روند خلع سلاح اوکراین پرده برمی‌دارد. او در این کتاب به نقل از طیف وسیعی از منابع از جمله منابع اوکراینی، جزئیات نیات دولت اوکراین و مذاکرات فشرده میان آمریکا، روسیه و سه جمهوری را موشکافی می‌کند.

او در این کتاب نشان می‌دهد که دولت اوکراین چگونه پی برد که آنها در صورتی که بخواهند عضو تمام‌عیار جامعه بین‌المللی شوند، هیچ آلترناتیو و گزینه‌ای غیر از خلع سلاح هسته‌ای ندارند اما در عین حال، بر این باور بودند که کشورشان نباید بدون دریافت هیچ چیزی، سلاح‌ها را تسلیم کند. دولت اوکراین درباره موضوع خلع سلاح موضعی نسبتا متفاوت اتخاذ کرد. آنها به دلایل حاکمیتی و به نوعی به عنوان اهرم فشار، بر این موضوع تاکید کردند که «مالک» سلاح‌ها هستند حتی اگر نتوانند یا نخواهند که از آن استفاده کنند.

تاکید و پافشاری بر تملک تسلیحات باعث ایجاد تنش بین اوکراین و آمریکا و روسیه شد اما در نهایت اوکراین هرگز در موضعی نبود که بتواند سلاح‌ها را نگه دارد.

یکی از ابعاد جالب ماجرا به نحوه استفاده این سه کشور از تمایل آمریکا برای تصویب و اجرای معاهده «استارت» مربوط می‌شود. آنها از این طریق در میز مذاکرات برای خود صندلی رزرو کردند. روسیه ترجیح می‌داد که تمام مباحثات و مذاکرات کنترل سلاح دوجانبه باشد اما از آنجا که «استارت» بدون مشارکت سه کشور دیگر قابل اجرا نبود، گنجاندن آنها در مذاکرات الزامی شد.

حرف آخر آمریکا این بود که هیچ کشور دارای سلاح هسته‌ای دیگری که از فروپاشی شوروی برخاسته، نباید وجود داشته باشد. معاهده ان‌پی‌تی به وضوح مقرر کرده بود که تنها باید پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای وجود داشته باشد و درباره این موضوع مذاکره نمی‌کرد. این بدان معنا بود که بلاروس، قزاقستان و اوکراین به عنوان کشورهای غیرهسته‌ای به ان‌پی‌تی متعهد شده و در عین حال، باید در حذف و خارج کردن زرادخانه هسته‌ای به جا مانده از شوروی در کشور متبوعشان، به آمریکا کمک می‌کردند. این فرایند کمی زمان برد اما در نهایت به توافق سه کشور رسید.

اندکی پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، برخی اعلام کردند که خلع سلاح اوکراین اشتباه بوده است؛ به گفته آنها «اگر شما برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارید و امنیت خود را به ضمانت‌های رسمی و بازدارندگی متعارف پیوند بزنید، با آینده خود قمار کرده‌اید. اگر برنامه هسته‌ای را رها کنید، امنیت ملی و برگ برنده خودتان را تسلیم کرده‌اید.»

بیل مک‌گرن از نشریه وال‌استریت ژورنال، این پرسش را در قالب استفهام انکاری مطرح کرد: اگر اوکراین پس از فروپاشی شوروی سلاح هسته‌ای خود را تسلیم نمی‌کرد، آیا ولادیمیر پوتین شهامت حمله به کی‌یف را داشت؟

این خط فکری به چند دلیل خلاف واقع است. همانطور که بوجرین نشان می‌دهد، غیر از خلع سلاح هیچ گزینه دیگری وجود نداشت که اوکراین بتواند با انتخاب آن، در خطر انتقاد شدید قرار نگیرد و به انزوای بین‌المللی نرود. علاوه بر این، هزینه ایجاد برنامه هسته‌ای و حفظ زرادخانه در خاک خود، برای اوکراین بسیار گزاف بود. او اظهارات وزیر خارجه وقت اوکراین در آن زمان، را اینطور خلاصه می‌کند: پیامدهای منفی گزینه نگه داشتن تسلیحات هسته‌ای به مراتب بیشتر و بزرگ‌تر از پیامدهای مثبت آن خواهد بود.

موضوع دیگر این است که هیچ تضمینی وجود نداشت که اگر اوکراین هزینه گزاف برنامه هسته‌ای را پرداخت می‌کرد، از امنیت بیشتری برخوردار می‌شد. در واقع، قرار گرفتن لقب «سومین زرادخانه بزرگ تسلیحاتی جهان» در کنار نام اوکراین، این کشور را بیش از پیش به هدف مداخله خارجی تبدیل می‌کرد.

بوجرین در پایان چنین نتیجه‌گیری می‌کند: اگر اوکراین از پیوستن به ان‌پی‌تی خودداری می‌کرد و میراث شوروی را برای خود نگه می‌داشت، دیگر آن کشوری که امروز می‌بینیم، نبود. در واقع، اینکه اصلا می‌شد آن را کشور دانست، در هاله‌ای از ابهام است.

کد خبر 5671470

منبع: مهر

کلیدواژه: خلع سلاح هسته ای اوکراین ایالات متحده امریکا روسیه روسیه رژیم صهیونیستی اوکراین ایالات متحده امریکا ایتمار بن گویر فلسطین سوریه قاسم سلیمانی مسجدالاقصی عراق آلمان ولودیمیر زلنسکی ولادیمیر پوتین کره شمالی برنامه هسته ای سلاح هسته ای اگر اوکراین هسته ای خلع سلاح سه کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۷۸۰۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزو چند کشور اول جهان در زمینه علوم هسته‌ای و پزشکی هستیم

معاون استانداری خراسان جنوبی گفت: در زمینه علوم هسته‌ای و پزشکی جزو چند کشور اول جهان هستیم و حرف برای گفتن داریم. همه اینها نشانگر این است که ما مدیون معلمین و اساتید بزرگی هستیم که با همه وجود برای آموزش فرزندان ما تلاش کرده‌اند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، به مناسبت روز معلم از مدرسان برتر دانشگاه جامع علمی کاربردی بیرجند با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار و مدرسان برتر استان تقدیر شد.

سیدمحمدرضا طالبی شب گذشته در مراسم تجلیل از مدرسان برتر دانشگاه علمی و کاربردی اظهار داشت: مقام اساتید مقام والا و ارزشمندی است و با آموزش این قشر  پیشرفت کشور رقم می‌خورد. 

وی ضمن تبریک هفته معلم بیان کرد: باید به خودتان ببالید چرا که شما در جایگاه و مقامی هستید که خداوند در قرآن خود را به آن نامیده است. 

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان جنوبی با بیان اینکه پیامبران همواره به عنوان رسل الهی جایگاه معلمی و آموزش دهنده را برعهده داشته‌اند، ادامه داد: در حوزه امامت و ولایت آقا امیرالمومنین(ع) می‌فرماید که هر کس به من یک حرف بیاموزد مرا بنده خودش قرارداده است. با وجود تمام تحریم‌ها؛ ایران جزو قدرتمندترین کشورها در حوزه‌های مختلف از جمله دفاعی و نظامی است‌. 

اعزام دانشجویان و اساتید به اردوی راهیان پیشرفت در دستور کار است

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان جنوبی با بیان اینکه تأکید ما بر اردوی راهیان پیشرفت است که هم دانشجویان و هم اساتید در آن شرکت کنند، اضافه کرد: تحصیل دانشگاه علمی کاربردی اشتغال را به دنبال دارد که از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا دغدغه جوانان امروز اشتغال است‌.  در حوزه دینی شهید مطهری را داریم که به عنوان یک معلم و نویسنده بزرگ معرفی شده است. 

طالبی با اشاره به شهید احمدی روشن استاد هسته‌ای ایران یادآور شد: شهدای بزرگ همچون شهید محمدی‌ها، شهید رضایی‌نژادها را داشته‌ایم که در حوزه هسته‌ای پیشرفت‌های علمی بزرگی داشته‌اند. 

 در حوزه پزشکی و هسته‌ای جزو چند کشور اول جهان هستیم 

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: در زمینه علوم هسته‌ای و پزشکی جزو چند کشور اول جهان هستیم و حرف برای گفتن داریم. همه  اینها نشانگر این است که ما مدیون معلمین و اساتید بزرگی هستیم که با همه وجود برای آموزش فرزندان ما تلاش کرده‌اند.  

طالبی گفت: قبول داریم در حوزه‌هایی کمبودهایی داشته‌ایم اما اگر نواقص و پیشرفت‌ها را در دو کفه ترازو بگذاریم واقعا پیشرفت‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی در کفه سنگین‌تر خواهد بود.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان جنوبی با تاکید بر حضور همه هم استانی‌ها برای حضور در انتخابات گفت: همان حساسیت‌ها و اهمیت که در مرحله اول انتخابات داشتم در مرحله دوم انتخابات هم داریم و حضور حداکثری مردم می‌تواند بسیار موثر باشد.  

طالبی ادامه داد: بحث امنیت انتخابات هست که خیلی برامون مهم است چرا که ما یک استان مرزی و کویری و همجوار با سیستان و بلوچستان هستیم.   

آموزش در کنار دستان پرتوان معلمان  ارزش پیدا می‌کند 

رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی استان خراسان جنوبی نیز در این مراسم با بیان اینکه همه اتفاقات خوب به دست معلمان و استادان رقم می‌خورد، اضافه کرد: تربیت فکری در کنار امکانات، کادر آموزشی و فضای آموزشی در کنار دستان پرتوان معلم ارزش  پپدا می‌کند. 

حبیب آتش‌روز با بیان اینکه کار در دانشگاه علمی کاربردی بسیار سخت است، ادامه داد: در این دانشگاه دانشجویان در رشته‌های مختلف و شرایط سنتی متفاوت حضور دارند.

کمترین بیکاران در بین فارغ التحصیلان دانشگاه مهارتی علمی کاربردی است

رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی استان خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: براساس پیگیری‌های انجام شده کمترین بیکاران در بین فارغ التحصیلان دانشگاه مهارتی علمی کاربردی است.

وی با اشاره به اینکه این دانشگاه در مسایل فرهنگی فعال است یادآور شد: در حوزه قرانی و جشنواره‌ها همیشه این دانشگاه پیشقدم بوده است. 

آتش‌روز با بیان اینکه بر حسب وظیفه می‌طلبد برای اشتغال این دانش آموختگان همه مسئولان حمایت و کمک کنند، ادامه داد:  درخواست داریم دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه از تسهیلات ارزان و کم بهره برای خوداشتغالی بهره ببرند.  

رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی استان خراسان جنوبی با بیان اینکه دانشگاه علمی کاربردی دارای 220 هزار دانشجو است، یادآور شد: استان دارای 8 مرکز علمی کاربردی در استان فعال است و 330 مدرس و استاد هم در این مراکز مشغول به کار هستند.

در پایان این مراسم از مدرسان برتر دانشگاه علمی کاربردی بیرجند در مراسم بزرگداشات مقام استاد تقدیر شد‌‌.

انتهای پیام/ 257